ضربان قلب | کاهش و افزایش ضربان قلب

به تعداد تپش قلب در یک دقیقه، ضربان قلب می گویند. دستگاه گردش خون شامل قلب، رگ ها، مویرگ ها و خون می باشد. خون توسط تپش قلب در عروق بدن جریان می یابد و سلول های بدن را تغذیه می کند. تپش قلب متأثر از تحریکات سلول های الکتریکی قلب می باشد. اغلب سلول های الکتریکی محرک قلب به صورت گره پیشاهنگ و گره دهلیزی بطنی اجتماع یافته اند. تپش قلب با شروع تحریک از گره پیشاهنگ و توزیع آن در تمام سلول های قلب، انجام می شود.
ضربان قلب نشان دهنده ی تعداد سیستول و دیاستول قلب در بازه ی زمانی مشخص  می باشد.

هر تپش قلب شامل سیستول، دیاستول و استراحت عمومی می باشد که عمدتا ۸/۰ ثانیه به طول می انجامد.  تعداد تپش قلب در هر دقیقه، معیار مناسبی جهت بررسی سلامت قلب، عروق و بدن فرد می باشد و در افراد مختلف، متفاوت می باشد. در افراد خردسال و کودکان، تعداد تپش های قلب از سایر افراد بیشتر می باشد. تپش قلب در ورزشکاران و افراد معتاد، کمتر از سایر افراد می باشد. در افراد چاق و افراد سیگاری، تعداد تپش های قلب، بیشتر از حالت نرمال می باشد. 

ضربان قلب نرمال

ضربان قلب طبیعی و نرمال، نشان دهنده ی تپش قلب و گردش خون مناسب است. تپش قلب نرمال افراد بزرگسال ۵۰ الی ۱۰۰ می باشد. به طور معمول، تپش قلب را در حالت استراحت اندازه گیری می‌کنند. هنگامی که بدن در حالت استراحت است، نیاز بدن به پمپاژ خون توسط قلب، کاهش می یابد. در نتیجه تعداد زنش های قلب کمتر می باشد.

تپش قلب افراد بزرگسال در حالت استراحت، مابین ۵۰ الی ۱۰۰ می باشد که اغلب بیشتر از ۵۷ و کمتر از ۸۵ تپش می باشد. همانگونه که اشاره کردیم، تپش قلب طبیعی در نوزادان و کودکان معمولا بیشتر و سریعتر از افراد بزرگسال می باشد. به صورتی که تپش قلب نرمال نوزاد یک ماهه مابین ۷۰ الی ۱۹۰ ضربه در دقیقه می باشد. کودکان شیرخوار دارای تپش قلب ۸۰ الی ۱۶۰ عدد می باشند.

در کودکان ۲ الی ۱۰ سال، تعداد ۷۰ الی ۱۱۰ عدد تپش قلب در دقیقه، مناسب می باشد. تپش قلب نرمال در افراد ورزشکار، ۵۰ الی ۱۰۰ عدد در دقیقه می باشد. تپش قلب در افراد معتاد و مصرف کننده ی مواد مخدر کمتر از حالت نرمال می باشد، تعداد ۵۰ الی ۱۰۰ تپش قلب در دقیقه در معتادان مناسب می باشد. تعداد تپش بیشتر و کمتر از مقدار نرمال و طبیعی، نشان دهنده ی اختلال در عملکرد قلب، سیستم گردش خون و سیستم تنفسی می باشد. 

عوامل موثر در تغییر ضربان قلب نرمال

عوامل متعددی بر تعداد ضربان قلب تاثیر می گذارند. عواملی مانند سن، فعالیت بدنی، ورزش های سبک و سنگین، چاقی و اضافه وزن، استعمال دخانیات، مصرف مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی، مصرف داروها و اختلالات ژنتیکی در میزان و کیفیت تپش قلب موثر می باشد. در زیر مختصری راجع به این عوامل توضیح خواهیم داد

• سن: با افزایش سن، تعداد تپش قلب به نسبت افراد دیگر، کاهش می یابد.
• مصرف دارو: عوارض برخی از داروهای مصرفی، ممکن است بر روی قلب تاثیر بگذارد و تعداد تپش قلب را کاهش یا افزایش دهد.
• وزن: در افراد چاق و دارای اضافه وزن، تپش قلب بیشتر از حالت نرمال می باشد. افزایش تپش قلب در افراد چاق به منظور خونرسانی به تمام سلول های بدن می باشد.
• موقعیت بدن: در زمان خواب و استراحت، میزان حرکات قلب به کمترین حالت خود می رسد. با تغییر حالت از وضعیت نشسته و خوابیده به حالت ایستاده، تپش قلب افزایش می یابد. همچنین افزایش تحرک بدن موجب افزایش حرکات قلب می شود.
• مصرف مواد مخدر: در افراد معتاد، تعداد حرکات قلب از حالت عادی کمتر می باشد.
• ورزش : هنگام انجام فعالیت های ورزشی، تعداد تپش قلب به شدت افزایش می یابد. این افزایش به منظور خونرسانی به تمام سلول های درگیر در فعالیت می باشد. تپش قلب افراد ورزشکار در حالت استراحت، از سایر افراد کمتر می باشد. زیرا ماهیچه ی قلب قوی شده و با تعداد تپش های کمتر، خون کافی به تمام اعضای بدن می رسد.

 ضربان قلب پایین

کاهش: در حالت کلی، پایین بودن ضربان قلب در حالت استراحت، نشان دهنده ی سلامت فرد و سیستم گردش خون می باشد. البته پایین بودن تپش قلب، در افراد غیر ورزشکار، غیر طبیعی می باشد و نشانه ی اختلال و بیماری است. کاهش ناگهانی تپش قلب، در برخی مواقع، نشان دهنده ی عفونت بدن، خونریزی مغزی یا اختلال در بافت هادی قلب می باشد. عواملی چون؛ فشار و درد قفسه ی سینه، حملات قلبی، بیماری دیستروفی عضلانی موجب کاهش تپش قلب می گردد. کاهش تپش قلب سبب ایجاد سرگیجه، احساس خستگی بدن، بیهوشی و گیجی در فرد می گردد.   

ضربان قلب بالا

 افزایش: عدم کنترل ضربان قلب بالاتر از حد نرمال، گاهی منجر به انفارکتوس قلبی، آسیب های قلبی، احساس درد و فشار در قفسه ی سینه می‌گردد. بیماری هایی چون عفونت مداوم قلب، اختلالات قلبی، آنمی، استرس و اضطراب غیرطبیعی و اختلال در عملکرد دریچه های دولختی و سه لختی قلب، نشان دهنده ی فشار خون و تپش قلب بسیار بالا یا بسیار پایین می باشد.

روش های موثر در تنظیم ضربان قلب

گاهی اوقات ضربان قلب نامنظم توسط داروها و جراحی  درمان می گردد. در بسیاری از مواقع، عادات صحیح و استفاده از روش های مناسب، سبب تنظیم تپش قلب می شوند.

1. کاهش وزن: وزن بالا و غیرطبیعی، منجر به اختلالات عمده در گردش خون، کارکرد سیستم تنفسی، اسکلت بدن، کبد و کلیه می گردد. از عوارض چاقی می توان به ایجاد اختلال در تپش قلب و خونرسانی به اعضای بدن اشاره نمود. کاهش وزن، در ارتقای کیفیت خونرسانی و تنظیم تپش قلب موثر می باشد.
2. کاهش استرس و اضطراب: استرس مداوم، موجب تولید هورمون های آدرنالین، نورآدرنالین، کورتیزول و آلدوسترون می گردد. این هورمون ها با افزایش تپش قلب و سوخت و ساز بدن در طولانی مدت، موجب اختلال در کارکرد قلب می شوند.
3. ورزش: فعالیت های جسمانی سبک و سنگین، سبب افزایش کارایی قلب و اعضای بدن می گردند.

سخن آخر

به منظور جلوگیری از نامنظم شدن ضربان قلب از استرس، عادات غذایی غلط، سبک زندگی نادرست، بی تحرکی و غم و اندوه پرهیز کنید. قدر زندگی خود را بدانيد و با بی احتياطی و غفلت آنرا به خطر نيندازيد.

آکادمی جمشیدیان هلث با برگزاری دوره های آموزشی پزشکی و پرستاری حضوری و آنلاین از جمله دوره زخم و استومی، دوره مدیریت راه هوایی، دوره تزریقات، دوره کمک پرستاری، دوره بخیه، دوره پوست، دوره بوتاکس و … با بهره گیری از تیم قوی و با مهارت، گامی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشورمان برداشته اند.

آموزش های این موسسه به گونه ای است که مناسب تمام افراد جامعه بوده و می توانند در این دوره ها شرکت کنند و کسب مهارت کنند. این مرکز علاوه بر آموزش، می تواند در مورد تاسیس کلینیک و شروع کسب و کار در حوزه سلامت نیز به شما کمک کند تا بتوانید با بینش درست و اطمینان خاطر در این راه قدم بردارید.

با تیم جمشیدیان هلث هیچ نگرانی برای شما باقی نخواهد ماند.