علائم دیابت | درمان دیابت | نشانه های دیابت | جمشیدیان هِلث

در مورد علائم دیابت چه می دانید؟ امروزه با توجه به تغییر سبک زندگی، پشت میز نشینی، تغییر عادات غذایی و مواد غذایی صنعتی بیماری دیابت روند افزایشی پیدا کرده و بسیاری از افراد درگیر این عارضه می شوند. دیابت یا بیماری قند یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانه آن قند خون بالاتر از ۱۲۰ (میلی گرم در دسی لیتر) در یک برهه طولانیست. در این بیماری بدن نمی تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره کند. گلوکز نوعی قند است که اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون می شود. دیابت یا بیماری قند Diabetes mellitus سه نوع اصلی نوع ۱، نوع۲ و بارداری دارد که در زیر با هر کدام آشنا خواهید شد.

دیابت نوع ۱

در دیابت نوع ۱ غده پانکراس توانایی تولید انسولین را ندارد و تولید انسولین ناچیز یا متوقف می شود. در این نوع دیابت به علت تخریب سلول های بتای پانکراس توانایی تولید هورمون انسولین ناچیز یا متوقف می شود، این نوع از علائم دیابت می تواند ناشی از یک بیماری خود ایمنی باشد و به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا نیاز حتمی به تزریق انسولین دارد. متخصصان این نوع دیابت را یک بیماری خود ایمنی دانسته اند و معتقدند که عامل وراثت و عوامل محیطی به درجات نامعلوم در ایجاد آن موثر هستند.

این نوع از دیابت با نام های«دیابت وابسته به انسولین» یا « دیابت نوجوانان» نیز شناخته می شود و معمولا در دوران کودکی و نوجوانی شروع می شود، اما ممکن است در هر سنی شروع شود.

دیابت نوع ۲

در این نوع دیابت غدد لوزالمعده انسولین تولید می کند، اما سلول های بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمی دهند. لذا  انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد طبیعی خود را انجام داده. سپس بدن برای انتقال گلوکز از خون به سلول ها با مشکل روبرو می شود و قند موجود در خون را کاهش دهد. این اتفاق در نهایت ممکن است به تخریب سلول های بتای پانکراس و توقف کامل تولید انسولین منجر شود. این نوع بیشتر در افراد مسن (بالای ۴۰ سال) دیده می شود. در ابتلای فرد به دیابت نوع دوم عوامل ژنتیکی، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی ایفا می کنند. این نوع دیابت معمولا با رژیم غذایی مناسب، ورزش و در صورت لزوم قرص درمان می شود.

دیابت بارداری

 نوع سوم دیابت زنانه یا دیابت بارداری است که بدون سابقه دیابت افراد دچار سطح بالای قندخون شوند.

دیابت بی‌مزه چیست؟

یک اختلال در سیستم هورمونی است که در آن کمبود هورمون آنتی دیورتیک (ضد ادراری) را داریم و علائم آن پرنوشی و پر ادراری است. این اختلال هیچ ارتباطی با افزایش قندخون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت شباهت دارد.

نشانه های دیابت 

هورمون انسولین و گلوکاگون تنظیم کنندگان قند خون می باشند، نقش گلوکاگون بالا بردن قندخون و نقش انسولین پایین آوردن قندخون توسط سازوکارهای مختلف است.
در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می یابد از این رو میزان قندخون افزایش یافته که به آن هیپرگلیسمی می گویند. وقتی این افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد، سبب تخریب رگ های بسیار ریز در بدن می شود که می تواند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب را درگیر کند. همچنین دیابت با افزایش ریسک بیماری های قلبی عروقی ارتباط مستقیمی دارد بیماری های زمینه ای می تواند در پیشگیری از این عوارض مؤثر باشد. تشخیص و همچنین غربالگری دیابت با انجام آزمایش قند خون میسر است.

اما در مراحل ابتدایی ممکن است علائم دیابت وجود نداشته باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می شوند. با بالاتر رفتن قندخون، علائم دیابت آشکارتر می شوند. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده اند. در کودکان دچار نوع یک علائم دیابت معمولا ناگهانی بارز می شوند، این افراد معمولا قبلا سالم بوده و چاق نبوده اند. در بزرگسالان علائم دیابت معمولا تدریجی تر بارز می شوند.

عارضه کتواسیدوز می تواند به عنوان علامت شروع کننده بیماری در دیابت نوع یک بارز شود. در دیابت نوع دو معمولا فرد تا سال ها بدون علامت است. علائم دیابت معمولا خفیف هستند و به طور تدریجی بدتر می شوند. در نهایت فرد دچار خستگی مفرط و تاری دید شده و ممکن است دچار دهیدراتاسیون شود. در این بیماران عارضه کتواسیدوز به علت تولید انسولین اندک کمتر دیده می شود. با این حال قندخون می تواند به مقادیر بسیار بالایی افزایش یابد و فرد دچار عارضه شوک هایپراوسمولار شود.

نتیجه یک مطالعه نشان می دهد که استرس و افسردگی، احتمال سکته های مغزی و مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی، در بیماران مبتلا به دیابت بیش از دو برابر افزایش می دهد. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر به مقاله دیابت چیست؟ عوارض چشمی دیابت مراجعه کنید.

علائم دیابت چیست؟

• تعریق
• تکرار ادرار
• پرنوشی
• سیری زودرس
• قند در ادرار
• احساس خستگی زیاد یا خستگی زودرس
• ضعف
• زخمی که به خوبی درمان نمی شود
• تاری دید
• احساس گرسنگی شدید

در صورت وجود علائم دیابت باید از روش های تست قند استفاده کنید تا متوجه میزان قند خون خود شوید.

تشخیص دیابت

اولین روش: اولین روش تشخیص دیابت، تست FBS است. در این روش باید قبل از تست به مدت ۸ ساعت ناشتا باشید. هنگامی که تست را انجام دادید اگر عدد نمایشگر تا ۹۳ تا ۹۵ باشد شما دارای قندخون نرمال هستید. اما اگر عدد نمایشگر بین ۹۳ تا ۱۲۶ باشد به آن اصطلاحا قند خون مختل می گویند و شما مستعد بیماری دیابت هستید و باید حتما این موضوع رو پیگیری کنید و خبر خوش این است که اکثر این میزان قند خون با رژیم غذایی صحیح قابل کنترل است. اما اگر قند خون شما بالای عدد ۱۲۶ باشد شما مبتلا به بیماری دیابت هستید و حتما باید به پزشک غدد مراجعه کنید.

دومین روش: روش تستی۲HPP  روشی که ۲ ساعت بعد از سرو غذا انجام می شود. در این روش قندخون نرمال زیر ۱۴۰ است. اما اگر قند خون بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ باشد قندخون مختل محسوب می شود و شما مستعد دیابت هستید باید حتما این موضوع رو پیگیری کنید و با رژیم غذایی صحیح بیماری را کنترل کنید
 که برای کنترل آن در پاراگراف قبلی توضیحات لازم را ارائه کردیم. و اگر بالای ۲۰۰ باشد

سومین روش: تست تشخیص این روش بهترین و درست ترین روش تستی است و آن روش HBA1C می باشد. این تست میزان قند خون شما در ۲ الی ۳ ماه اخیر را محاسبه می کند. در این روش هم قند خون نرمال ۷/۵ است، قند خون بین ۷/۵ و ۴/۶ قند خون مختل بوده و شما متسعد هستید و باید پیگیری کنید و بالای ۴/۶ شما دچار دیابت هستید.

باید به خاطر داشته باشید تمامی این تست ها باید به مدت ۲ هفته به صورت متوالی انجام شود تا صحت میزان قند خون شما مشخص شود.

دیابت بارداری

برخی از خانم های باردار در دوران بارداری ممکن است با علائم دیابت رو به رو شوند. اما دیابت بارداری قابل کنترل است و روش های تست مخصوص به خود را دارد.
در تست های دوران بارداری اولین روش تست  GMD است که در هفته های ۲۴ الی ۲۸ ام بارداری انجام می شود. در این روش ۵۰ گرم گلوکز را درآب حل می کنند و مادر باردار میل می کند.در صورتی که قند خون زیر ۱۴۰ باشد نرمال است. قند خون بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ قند خون مختل است و در صورتی که قند خون مادر باردار بالای ۲۰۰ باشد شخص دچار دیابت است و باید زیر نظر پزشک متخصص و جراح زنان و زایمان خود باشد.

 

درمان دیابت

متفورمین نام ژنریک یا عمومی دارو است و این دارو با نام های مختلف تجاری مثل متفورتکس، گلوکوفاژ تولید و عرضه می گردد. این دارو در دیابت بارداری گروه B تجویز می شود. متفورمین دیابت را درمان نمی کند اما میزان گلوکز خون را در محدوده نرمال کنترل شده نگه می دارد. این قرص در دو نوع آهسته رهش و سریع رهش وجود دارد. مصرف این دارو در کنار تغییرات سبک زندگی می تواند به کنترل قندخون کمک کند.

عوارض بیماری دیابت

• سکته قلبی
• سکته مغزی
• زخم پای دیابتی
• نارسایی کلیه
• آب مروارید
  
• آب سیاه چشم
• بیماری های عروق محیطی
• رتینوپاتی دیابتی
• نوروپاتی دیابتی

علائم اولیه دیابت 

کتواسیدوز دیابتی: این عارضه با سه مشخصه بیوشیمیایی کتوز، اسیدوز و هایپرگلیسمی متمایز می شود. کتواسیدوز دیابتی می تواند به عنوان علامت اولیه در دیابت نوع یک بارز شود ولی معمولا در بیماران تشخیص داده شده دیابت در موقعیت هایی که میزان انسولین خون کمتر از نیاز بدن است ایجاد می شود، همچون فراموش کردن دوز انسولین یا افزایش ناکافی دوز انسولین در وضعیت های استرس همچون بیماری و جراحی.

کتواسیدوز دیابتی با علائم تنفس کاسمال، نفس با بوی کتون، تهوع و استفراغ، دهیدراتاسیون و درد شکم یا کاهش سطح هوشیاری خود را نشان می دهد. درمان این وضعیت تخصصی است که معمولا نیاز به بستری اورژانس در بخش مراقبت های ویژه دارد. رکن اصلی درمان هیدراتاسیون، کنترل قند و اسیدوز است.

سندرم هایپراسمولار هیپرگلیسمیک که قبلا شوک یا کومای هایپراوسمولار نامیده می شد: مشخصه اصلی این عارضه هایپراوسمولاریتی خون است. این وضعیت شباهت هایی با کتواسیدوز دیابتی دارد با این تفاوت که وجود انسولین مانع از ایجاد کتون ها و اسیدوز شدید می شود. در این وضعیت هایپرگلایسمی می تواند بسیار شدید و گاه بالای ۱۰۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد. این علائم دیابت معمولا در بیماران نوع دو دیده می شود، معمولا با وجود مقادیر بالای قند و نبود کتوز قابل توجه در حضور سایر علائم بالینی تشخیص داده می شود.

عوارض مزمن دیابت در بدن

عواض میکروواسکولار(ریز عروقی) شامل نفروپاتی (آسیب های گلومرول و دفع آلبومین)، رتینوپاتی (نابینایی) و نوروپاتی (کاهش یا از دست دادن حس درد) است.

نفروپاتی دیابتی و بیماری کلیه: بیماری های کلیه از یافته های شایع در دیابتی ها است. حدود نیمی از بیماران دیابتی در طول عمر خود علائم صدمه کلیوی می دهند. بیماری کلیه عارضه عارضه جدی است که می تواند منجر با کاهش کیفیت و طول عمر شود.

نفروپاتی دیابتی شایعترین عارضه کلیوی دیابت است. نفروپاتی دیابتی به افزایش پیشرونده دفع پروتئین از ادرار (پروتئینوری) گفته می شود که در نهایت نارسایی کلیه می شود. عوامل خطر نفروپاتی دیابتی عبارت است از: طول مدت ابتلا به دیابت، کنترل قند ضعیف، فشارخون بالا، چاقی و مصرف سیگار. نفروپاتی مراحلی دارد که برای غربالگری تشخیص و تعیین پروگنوز بیماری کاربرد دارد. در ابتدا بیماران دیابتی دفع طبیعی آلبومین دارند.

در مراحل اولیه بروز نفروپاتی دفع پروتئین آلبومین در مقادیر اندک (میکروآلبومینوری) از ادرار ایجاد می شود. میزان دفع به تدریج افزایش می یابد تا در طی پیشرفت نفروپاتی به دفع واضح پروتئیناز ادرار منجر شود. عبور از هر یک از این مراحل حدود پنج سال به طول می انجامد. در اواخر این روند سرعت افت عملکرد کلیه افزایش می یابد و لذا نارسایی کلیه در مراحل آخر بیماری آشکار می شود.

علاوه بر نفروپاتی دیابتی، این بیماران ممکن است سایر بیماری های کلیه همچون نفروپاتی ناشی از فشار خون و نفروپاتی ایسکمیک را دچار شوند. این بیماری ها به طور مستقل هم زمان با نفروپاتی دیابتی اتفاق می افتند. بعضی مطالعات مطرح کرده اند که در نیمی از بیماران دیابتی دچار نارسایی کلیوی، آلبومینوری وجود ندارد. این مسئله اهمیت ادرار را مطرح می کند.

تاری دید یا نابینایی در دیابت

رتینوپاتی دیابتی و نابینایی: دیابت می تواند باعث نابینایی شود، رتینوپاتی دیابتی شایعترین علت موارد جدید نابینایی در افراد مسن رتینوپاتی دیابتی است. کاهش بینایی همچنین با عوارض دیگری شامل افتادن، شکستگی ران و افزایش چهار برابر مرگ و میر همراه است. به طور کلی رتینوپاتی دیابتی به سه شکل دیده می شود: ۱- آدم ماکولا (نشت عروقی منتشر یا موضعی در ماکولا) ۲- تجمع پیشرونده عروقی (میکروآنوریسم، خونریزی های داخل شبکیه، خمیدگی عروقی، مالفورماسیون های عروقی (رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو) و ۳- انسداد شریانب شبکیه در مراحل آخر.

نوروپاتی دیابتی یاکاهش یا از دست دادن حس درد: بیماران دیابتی ممکن است دچار طیف گسترده ای از اختلالات چندگانه اعصاب شوند که انواع اعصاب مختلف حسی و حرکتی را می تواند درگیر کند. این عارضه معمولا طی ۱۰ سال از بروز بیماری در ۴۰ تا ۵۰ درصد از دیابتی ها مشاهده می شود. افراد مبتلا شده به دیابت نوع یک، تا پنج سال پس از بروز بیماری ممکن است دچار نوروپاتی نشوند اما در دیابت نوع دو ممکن است این عوارض از همان ابتدا وجود داشته باشند.

فاکتورهای خطری که ریسک بروز نوروپاتی را در دیابتی ها افزایش می دهند عبارتند از: افزایش میزان قندخون، افزایش تری گلیسیرید خون، شاخص توده بدنی بالا، مصرف سیگار و فشار خون بالا.

زخم پا در دیابت

زخم پای دیابتی تا حدود زیادی وابسته به نقص حسی ناشی از نوروپاتی دیابتی است که خود عارضه جدی است و می تواند منجر به قطع عضو شود. از مشکلات دیگر در نوروپاتی دیابتی دردهای نوروپاتیک است که ناشی از اختلال در اعصاب سمپاتیک است و می تواند مشکلات بسیاری برای بیمار و درمانگر ایجاد کند که شامل انواع پلی نوروپاتی یا مونونوروپاتی می باشد. از پلی نوروپاتی ها می توان به پلی نوروپاتی دیستال متقارن، پلی رادیکولوپاتی اشاره کرد. تشخیص زودرس نوروپاتی اهمیت زیادی در پیشگیری از عارضه های آن دارد.

کلام آخر

همانطور که گفتیم امروزه با توجه به تغییر سبک زندگی بیماری دیابت روند افزایشی پیدا کرده و بسیاری از افراد درگیر این عارضه می شوند. لذا شما با تغییر عادات و سبک زندگی خود می توانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید.

طبق آمار بهداشت جهانی شیوع دیابت بزرگسالان جهان ۸/۸% است، که از این تعداد حدود ۹۰% آن دیابت نوع ۲ می باشد؛ همچنین نرخ شیوع جنسیتی آن به طور متوسط در زنان و مردان یکسان است. در این مقاله با علائم دیابت ، انواع دیابت، نشانه های دیابت، درمان دیابت و … آشنا شدید.

آکادمی جمشیدیان هلث با برگزاری دوره های آموزشی پزشکی و پرستاری حضوری و آنلاین از جمله دوره زخم و استومی، دوره مدیریت راه هوایی، دوره تزریقات، دوره کمک پرستاری، دوره بخیه، دوره پوست، دوره بوتاکس و … با بهره گیری از تیم قوی و با مهارت، گامی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشورمان برداشته اند.

آموزش های این موسسه به گونه ای است که مناسب تمام افراد جامعه بوده و می توانند در این دوره ها شرکت کنند و کسب مهارت کنند. این مرکز علاوه بر آموزش، می تواند در مورد تاسیس کلینیک و شروع کسب و کار در حوزه سلامت نیز به شما کمک کند تا بتوانید با بینش درست و اطمینان خاطر در این راه قدم بردارید.

با تیم جمشیدیان هلث هیچ نگرانی برای شما باقی نخواهد ماند.

 

اگر مطالب بالا برای شما مفید بود لطفا جواب سوال زیر را برای ما در دیدگاه ها ارسال کنید.

مهم ترین اصل مورد توجه پرستار در آموزش به بیمار مبتلا به دیابت کدام است؟

1.  پیشگیری از عوارض
2.  نحوه خودمراقبتی
3.  مصرف انسولین
4.  نحوه تغذیه