مانور هایملیخ | چگونه خود و دیگران را از خفگی نجات دهیم؟

مانور هایملیخ چیست؟ خفگی ششمین عامل مرگ و میر در جهان است. سالانه افراد زیادی در سراسر جهان، جان خود را به دلیل خفگی از دست می دهند. مانور دکتر هنری هایملیخ که سال ۱۹۷۴ اختراع شد برای جلوگیری از خفگی ناشی از ورود جسم خارجی به مجاری تنفسی می باشد که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.

 

احساس خفگی در گلو

آیا تا بحال برای شما پیش آمده که غذا ته گلوی شما بپرد و احساس خفگی به شما دست بدهد. حتی گاهی اوقات احساس خفگی به حدی است که نمی توانید سرفه کنید. در این مواقع تکنیک هایی باید انجام دهید که بتوانید جان فرد را نجات دهید. این تکنیک ها برای سالمندان بسیار موثرتر است و باید سریعا اقدامات لازم را انجام داد، چون ممکن است سالمند دوام نیاورند.

نجات از خفگی

فرض بر این بگذارید که فردی غذای ته گلویش گیر کرده و نمی تواند سرفه کند. در قدیم ایام وقتی غذا ته گلوی فرد می پرید فرقی نمی کرد فرد نشسته یا ایستاده باشد، با کف دست روی پشت و بین دو کتف بیمار ضربه می زدند تا غذا به بیرون پریده شود. ما در گروه جمشیدیان هلث به شما می گوییم که این عمل کاملا اشتباه است.

چون اگر فرد در حالت ایستاده و صاف باشد، امکان اینکه غذا در ابتدای مسیر هوایی باشد و به سمت پایین تر برود بیشتر است و این وضعیت را بدتر خواهد کرد.

اگر غذا ته گلوی شما پرید و نتوانستید سرفه کنید و در حال خفه  شدن بودید، ناخودآگاه دستهای خود را زیر گردن می گیرند. در این حال شما توانایی سرفه کردن ندارید و احساس خفگی می کنید.

اگر شما می خواهید رفع خفگی را انجام دهید باید ۵ ضربه به پشت بیمار و بین دو کتف بزنید. برای این کار ابتدا سر بیمار به سمت پایین باشد و کمی پشتش خمیده شود. سپس با کف دست ۵ ضربه به بین دو کتف می زنید، صبر می کنید و دو یا سه بار دیگر این حرکت را تکرار می کنید. در صورتی که فرد با این ضربات خوب نشود باید مانور هایملیخ را انجام دهید.

مانور هایملیخ چیست؟

مانور هایملیخ یکی از مانورهای احیا برای زمانی است که راه هوایی بیمار بسته باشد. این مانور برای مواقعی که جسم خارجی به عمق گلو نرسیده است به کار می آید. اگر این مانور به درستی انجام شود می توان فرد را از خفگی نجات داد.

انجام این مانور در افراد مختلف متفاوت است و در پوزیشن های مختلف انجام می شود. مانور هایملیخ را می توان برای افراد سالمند، کودکان و نوجوانان، افراد میانسال، افراد بیهوش، زنان باردار و نوزادان انجام داد.

قبل از انجام این مانور مطمئن شوید که دهان فرد باز است. اگر بعد از خفگی فرد عطسه یا سرفه می کند اجازه دهید که سرفه تمام شود و اگر با سرفه کردن راه هوایی باز نشد مانور را شروع کنید.

مانور هایملیخ در پوزیشن ایستاده

مانور هایملیخ به این صورت است که ابتدا دست راست را مشت کنید و دست دیگر را روی دست مشت شده قرار دهید. پشت فرد قرار بگرید، دست های خود را دور فرد حلقه کنید. دست مشت شده را از سمت شصت روی معده فرد دقیقا زیر دنده و بالای ناف قرار دهید. در این حالت ممکن است عضله دیافراگم را احساس کنید.

سپس به صورت کششی و روبه بالا سریع، ناگهانی و نیرومند فشار دهید تا جسم خارجی از دهان به بیرون پرت شود. ممکن است این عمل به دلیل قرارگیری انگشت شصت کمی دردناک باشد. این صحیح ترین حالت برای خارج کردن جسم خارجی در گلوی فرد است. اگر شما این کار را به درستی انجام دهید فرد را از مرگ نجات خواهید داد.

مانور هایملیخ در پوزیشن نشسته

اگر فرد در هنگام غذا خوردن روی صندلی نشسته باشد و در حالت خفگی باشد شما باید مانور را به همان حالت انجام دهید. دقیقا مانند پوزیشن ایستاده پشت بیمار قرار بگیرید و دست های خود را دور بیمار حلقه کنید و باز دست های مشت کرده خود را، زیر استخوان جناغ قرار دهید. سپس  فشار را همانند حالت ایستاده وارد می کنید تا جسم خارجی خارج شود و راه هوایی فرد باز شود.

مانور هایملیخ در افراد بیهوش

اگر فردی که دچار خفگی شده دچار کاهش سطح هوشیاری شود و در پوزیشن خوابیده یا طاق باز باشد شما باید دقیقا روی سینه بیمار بنشینید. کف دست خود را بین دیافراگم و استخوان جناغ بگذارید و با کف دست دیگر به صورت کششی و رو به بالا فشار وارد می کنید. مطمین شوید که دهان بیمار باز است. بعد از این اقدام جسم خارجی خارج می شود.

مانور هایملیخ برای افراد چاق و زنان باردار

انجام مانور هایملیخ در زنان باردار و افراد چاق دقیقا مثل هم است. همان طور که گفته شد در افراد عادی زیر استخوان جناغ و بالاتر از ناف را برای فشار دادن در نظر می گیرید و به همان طریقی که گفته شد با دست مشت شده فشار را وارد می کنید.

در زنان باردار به هیچ وجه نمی توانید روی شکم فشار وارد کنید چون امکان آسیب به جنین وجود دارد. در افراد چاق نیز نمی توان روی شکم فشار وارد کنید و مانور به خوبی انجام داده نمی شود.

 

نحوه انجام مانور هایملیخ برای افراد چاق و زنان باردار

در افراد چاق و زنان باردار  و کسانی که جراحت های پوستی در ناحیه بالای شکم دارند باشند، نمی توان بر روی شکم این کار را انجام دهید. برای این افراد میانه استخوان جناغ یا میانه سینه را در نظر بگیرید و مانند روش های قبلی فشار را کششی به سمت بالا اعمال کنید.

وقتی سطح هوشیاری افراد چاق یا زنان باردار پایین بوده یا دچار عدم هوشیاری هستند و بیمار به پشت خوابیده است، باید از مانور chest thrust استفاده کنید. ابتدا اطمینان حاصل کنید که راه هوایی این افراد باز است. در این شرایط باید روی سینه بیمار دست ها را مشت کنید و به صورت کششی رو به بالا فشار دهید. در چنین شرایطی نباید روی شکم فرد چاق و زن باردار بنشینید و باید پوزیشن شما خمیده باشد یا در کنار بیمار ایستاده باشید.

مانور هایملیخ برای خودتان

زمانیکه خودتان تنها بودید و داخل منزل یا رستورانی دچار خفگی شدید دقیقا همان حرکات را خورتان تنهایی با یک صندلی ثابت انجام دهید. در این حالت دستان خود را مشت کنید و انگشت شصت را همانند حالت قبلی زیر معده یا بین ناف و دنده ها قرار دهید و خم شوید تا دستها روی لبه پشتی صندلی قرار بگیرد. سپس فشار کششی رو به بالا انجام دهید تا جسم خارجی به بیرون پرت شود.

مانور هایملیخ در کودکان زیر یک سال

اسنداد راه هوایی در نوزادان بیشتر به دلیل شیر خوردن یا خوردن مایعات و … به وجود می آید. نوزادی که شیر در مسیر هواییش گیر کرده است دچار کبودی لب می شود و توانایی گریه و سرفه کردن را ندارد.

نحوه انجام مانور هایملیخ در نوزادان

برای باز کردن راه های هوایی نوزاد اقدامات زیر را انجام دهید:

1. اولین کاری که در این شرایط باید انجام دهید این است که بنشینید. سپس دو انگشتتان را داخل دهان کودک ببرید و حلق کودک را باز کنید. البته باید توجه کنید که نباید انگشت خود را تا ته حلق ببرید. اگر با این کار مسیر هوایی باز نشد روش بعدی را امتحان کنید.
2. در روش دوم بنشینید سپس ساعد خود را روی یکی از زانوهایتان قرار می دهید. کودک را روی ساعد دستتان بخوابانید پای کودک باید یا به سینه شما بخورد و یا دو طرف بازوی شما باشد. باید قبل از مانور مطمئن شوید که دهان نوزاد باز است و سر به طرف پایین خم شده است. در این حالت باید ۵ ضربه بین دو کتف نوزاد بزنید. ضربه ها باید خوب و محکم باشد. بعد از اینکه ۵ ضربه زدید به احتمال زیاد انسداد باز می شود.
3. اگر با مانور قبلی انسداد راه هوایی کودک باز نشد. کودک را برگردانید و روی ساعد قرار دهید. سپس با دو انگشت بین دو سینه کودک را ۵ بار فشار دهید و دوباره به پشت برگردانید و بین دو کتف را ۵ ضربه بزنید این کار را چندین بار تکرار کنید.
4. اگر با انجام چند مرحله از این مانور راه هوایی کودک باز نشد باید کودک را روی زمین بخوابانید و با دو انگشت قفسه سینه را ۵ بار فشار دهید. مطمئن شوید که دهان کودک باز است. اگر با این روش هم راه هوایی کودک باز نشد نیاز به CPR و احیای قلبی نوزاد می باشد.

کلام آخر

در این مقاله صفر تا صد نحوه انجام مانور هایملیخ را برای افراد مختلف بیان کردیم. این مانور در پوزیشین های مختلف قابل انجام است که در بالا به همه آن ها به صورت جداگانه پرداختیم.

ما در تیم قدرتمند جمشیدیان هلث Jamshidian Healt با برگزاری دوره های آموزش پزشکی و پرستاری به صورت مجازی و حضوری با بالاترین سطح کیفیت توسط استاد خسرو جمشیدیان گامی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشورمان برداشته ایم. امیدواریم استفاده از این دوره ها و مطالب برای شما مفید بوده باشد.