دیالیز چیست؟ انواع و روش های آن

درباره‌ دیالیز چه می‌دانید؟ آیا از روش‌های مختلفش اطلاعی دارید؟  آیا می‌دانید روش درمانی به چند دسته تقسیم می‌شود؟ آیا می‌دانید راه درمان و داروهای مصرفی برای درمان چیست؟ تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا به جواب این سوالات برسید.

تصفیه خون

خون مایعی است که همواره و همیشه در درون بدن یک انسان در حال گردش است. مواد زائد، سمی و مواد دیگری که در بدن انسان تولید می‌شود توسط خون به کلیه‌ها می‌رود. کلیه‌ها این مواد سمی را جذب کرده و از طریق ادرار آن را دفع می‌کنند. اما وقتی کلیه از کار بیفتد، شما برای تصفیه خون خود نیازمند به یک راه حل درمانی هستید تا خون خود را تصفیه کنید. این افراد می‌توانند از طریق دیالیز، خون خود را تصفیه کنند.

دیالیز چیست؟

اگر میزان مواد زائد در بدن و خون شما افزایش پیدا کند شما نیاز فوری به تصفیه خون دارید. دیا لیز روشی موثر و مطمئن برای تصفیه کامل خون شما از مواد زائد بدن است. این نوعی روش درمانی در بیماران با مشکل کلیوی حاد بوده که طی آن خون با استفاده از یک دستگاه مخصوص تصفیه می‌شود.

دیا لیز نوعی درمان برای خارج کردن خون و تصفیه آن از مواد زائد است. افراد با مشکلات کلیوی که توانایی تصفیه‌ خون توسط کلیه‌ها را ندارند تحت این روش درمانی قرار می‌گیرند. این درمان به حفظ تعادل بین مایعات و الکترولیت‌های موجود در بدن شما کمک بسزایی می‌کند. این درمان در زمانی است که کلیه شما به صورت کامل یا بخشی از آن از کار افتاده است.

انواع دیالیز

دیالیز یک روش درمانی برای پالایش کردن خون در خارج از محیط بدن است که در آن مواد زائد و سمی مانند اوره، کراتین و آب اضافی بدن از طریق دستگاه خارج می‌شود. روش درمان به طور کلی و از نظر ساختار به ۳ دسته تقسیم می‌شود.

این تقسیم بندی با توجه به نوع ساختار و دیگر مسائل کلی صورت می‌گیرد. روش‌های درمانی که در زیر آمده با توجه به نوع بیماری می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد. این سه دسته شامل موارد زیر می باشد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

1. همودیالیز
2. دیالیز صفاقی PD
3. درمان مداوم جایگزینی کلیوی (CRRT)

دیالیز صفاقی

در این روش یک کاتتر دیا لیز صفاقی را از طریق جراحی درون شکم قرار می‌دهند. این کاتتر خون را از طریق صفاق تصفیه می‌کند. در طی درمان، مایع دیالیز وارد صفاق می‌شود. این مایع مواد زائد را جذب می‌کند. پس از اتمام کار، این مایع از داخل شکم تخلیه می‌شود. این روش چند ساعت طول کشیده و ۴ تا ۶ بار در روز قابل انجام است.

همودیالیز

مرسوم‌ترین روش درمان روش همودیالیز است. در این روش با استفاده از یک کلیه مصنوعی، مواد و مایعات اضافی از بدن خارج می‌شود و خون از بدن خارج شده، توسط کلیه مصنوعی تصفیه خواهد شد. سپس با استفاده از دستگاه دیالیز، خون به بدن بازگردانده می‌شود. در نارسایی شدید کلیه نیز درمان اصلی همودیالیز است. در روش همودیالیز خون برخلاف روش قبل در خارج از بدن تصفیه و مواد آلوده از آن جدا و خارج می‌شود.

درمان مداوم جایگزینی کلیوی CRRT

درمان مداوم جایگزینی کلیوی یا همان CRRT، برای افرادی است که نارسایی شدید کلیه دارند و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند.. از طرفی این درمان به عنوان هموفیلتراسیون نیز شناخته می‌شود. در این روش، خون از طریق یک دستگاه و لوله متصل به آن عبور می‌کند. این روش معمولا مناسب برای تمام روزها بوده و ۱۲ تا ۲۴ ساعت در روز انجام می‌شود.

آیا فشار خون 15 خطرناک است؟

افرادی که دچار بیماری و مشکلات مختلف در خصوص کلیه بوده و تحت درمان هستند، کنترل فشارخون آن‌ها مسئله‌ای بسیار مهم است. زمانی که شما تحت هر روشی دیا لیز می‌شوید فشار خون شما کاهش خواهد یافت. از آنجایی که فشار خون بالا خطرناک است؛ افت ناگهانی آن نیز خطرات خود را دارد و در طول درمان مخصوصا به روش همودیالیز می‌بایست کنترل شود.

دستگاه دیالیز

دستگاه دیالیز چیست؟ داین دستگاه وسیله‌ای است که با آن می‌توان عمل جداسازی مواد سمی و زائد مانند اوره و آمونیاک از خون را انجام داده و با کمک یک فیلتر مناسب آن را تصفیه کرد.  سپس از طریق یک شلنگ آن را وارد بدن کرده و به جریان خون بازگرداند.

این وسیله کمک بسیار مهمی در خصوص کنترل فشار خون نیز دارد. دستگاه دیالیز یا ماشین همودیالیز وسیله‌ای مهم و مناسب بوده تا همانند کلیه سالم یک انسان، خون شما را تصفیه کند. به طور کلی دستگاه  شامل انواع مختلفی است اما تمامی این دستگاه‌ها بدون نیاز به وجود تجهیزات اضافی، عمل دیالیز را انجام می‌دهند.

عوارض دیالیز

دیالیز نیز مانند دیگر درمان‌های مختلف دارای عوارض مختلف و متنوعی است. این عوارض می‌تواند بسته به نوع سیستم بدن فرق داشته باشد. برخی از عوارض این نوع درمان در زیر آمده است:

• خارش پوست
• گرفتگی عضلات
• ایجاد و احساس خستگی بیش از حد

اگر شما تحت درمان دیالیز صفاقی هستید باید مراقب قسمت صفاقی دستگاه  باشید. چرا که اگر شما به طور درست آن را تمیز نکنید امکان ایجاد عفونت در اطراف ناف و ابزار مربوط به دستگاه  وجود دارد.

داروهای دیالیز

امروزه این بیماریجزو بیماری‌های صعب العلاج به حساب می‌آید. همچنین دیا لیز روشی تهاجمی برای درمان مراحل آخر نارسایی‌های کلیوی محسوب می‌شود به همین خاطر شما باید به دنبال داروهای مختلفی باشید تا دردهای ناشی از آن را تسکین دهد و آن‌ها را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. از طرف دیگر داروهای مربوط به دیا لیز دارای تنوع بسیار زیادی بوده و طیف وسیعی را شامل می‌شود. برخی از داروهای کلی بیماران در زیر آمده است:

• کلسیتریول
• کربنات کلسیم
• رناژل
• ونوفر

سخن پایانی

دیالیز نوعی درمان برای بیمارانی است که کلیه آن‌ها بر اثر مشکلات مختلفی از کار افتاده و تصفیه خون به صورت کامل توسط این عضو بسیار مهم در بدنشان صورت نمی‌گیرد. بیماران می‌توانند با توجه به میزان درگیری کلیه خود و تشخیص پزشک به سراغ یکی از روش‌های درمانی موجود بروند.

ما در تیم قدرتمند Jamshidian Healt با برگزاری دوره های آموزشی مجازی بالینی گامی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشورمان برداشته ایم. اگر شما به شغل پرستاری علاقه مند هستند می توانند با تهیه دوره های آموزشی جمشیدیان هلث به راحتی وارد این حرفه شوید و از کمک به دیگران لذت ببرید.