آموزش دوره‌ تزریقات

ویال چیست؟

همان طور که در دوره‌ تزریقات گفته شد ویال VIAL یک ظرف شیشه‌ای کوچک است که به منظور نگهداری داروهای مایع یا پودری استفاده می‌شود. ویال دارای یک درپوش پلاستیکی است و می‌تواند مقدار دارو را به صورت تک دوز و یا چند دوز نگهداری کند.

از این شیشه ‌ها برای نگهداری داروهایی استفاده می‌شود که در شرایط رقیق شده به مدت طولانی قابل نگهداری و استفاده نیستند. این زمان برای هر دارویی می تواند متغیر باشد. بعضی از دارو ‌ها را پس از رقیق شدن تنها می‌توان تا ۱۲ ساعت نگهداری کرد و برخی دیگر قابلیت ماندن تا ۷۲ ساعت را نیز دارند.

در اکثر موارد طریقه رقیق کردن محتوای داخل ویال روی خود اتیک محصول درج شده. ویژگی خاص ویال‌ها این است که استفاده مکرر از دارو را برای پزشکان فراهم می‌کنند. به این صورت که در هر بار استفاده، تنها به اندازه مورد نیاز از دارو را می توان کشید و سپس تزریق کرد.

معرفی انواع ویال و موارد مصرف آن ها

• ویال ایمی پنم: برای درمان عفونت های هوازی و بی هوازی ناشی از باکتری های گرم مثبت و منفی در بیمارانی که دچار ضعف سیستم امنیتی می باشند استفاده می شود.
• آمپی باکتام: برای درمان عفونت اندوکاردیت بزرگسالان، پیشگیری از ایجاد عفونت در زخم، پیشگیری سپسیس در جراحی ها
• ویال تازوسین: مورد استفاده عفونت های متوسط تا شدید شامل عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی ،عفونت های ساده و پیچیده پوست و بافت های آن، درمان عفونت های متوسط تا شدید مجاری ادراری، استخوان و مفاصل، سپتی سمی، اندوکاردیت و تشدید سیستیک فیبروزیس
• ویال سفپیم: درمان عفونت های ادرای و پوستی
• ویال سفتی زوکسیم: درمان ‌عفونتهای ناشی از باکتری‌های گرم مثبت ‌و گرم منفی حساس به دارو از جمله عفونت ‌استخوان و مفاصل، سوزاک ‌ساده، عفونتهای داخل شکم، مننژیت و…
• ویال مروپنم: درمان عفونت هايي شامل عفونت های داخل شکم، مننژیت، عفونت های مجاری تنفسی، سپتی سمی و…
• ویال دپاکین: از دسته ی داروهای ضد صرع می باشد و یکی از مهم ترین و موثرترین داروها در کنترل حملات تشنج بیماری صرع در کودکان و بزرگسالان است.
• ویال متیل پردنیزولون: براي درمان جايگزيني در نارسايي غده فوق كليوي استفاده مي شود.
• ویال پودر تزریقی سفتریاکسون: این دارو در درمان عفونت های باکتریایی حساس به آن مصرف می شود که شامل شانکروئید، اندوکاردیت، سالمونلوز، شیگلوز، سوزاک، مننژیت ( درمان و پیشگیری از مننژیت مننگوکوکی)، سپتی سمی و حصبه می باشد. این دارو قبل از عمل جراحی و برای جلوگیری از عفونت نیز استفاده می شود.

نحوه تزریق عضلانی

لوازمی که برای تزریق عضلانی احتیاج دارید: آمپول- سرنگ- پدالکلی- ترجیحا دستکش

قبل از تزریق حتما محتوای روی آمپول را مطالعه کنید تا بدانید استفاده از آن به چه صورتی است. پنبه الکی را دورانی به سمت خارج برای جلوگیری از عفونت بکشید و پنبه را در دستان خود نگهدارید. عضله باسن را به چهار قسمت تقسیم کنید و قسمت بیرونی و خارجی به سمت خودتان را در نظر بگیرید. توجه داشته باشید آمپول عضلانی باید در زاویه 90 درجه تزریق کنید. باید سریع سرنگ را وارد بدن کنید و آرام آرام تزریق کنید. عضله را از همان قسمت که تقسیم کرده اید میان انگشتان خود نگهدارید زیرا اینکار باعث راحتتر شدن تزریق می شود.

از بیمار بخواهید عضله خود را به هیچ عنوان منقبض نکند. دو سوم از سوزن برای تزریق کافیست. پس از ورود سوزن به بدن سرنگ را کمی به داخل بکشید. اگر خون داخل سرنگ نشود به این معناست که محل تزریق درست است و می توانید تزریق را به طور کامل انجام دهید. اگرخون وارد سرنگ شود به این معناست که سوزن وارد عضله نشده و نباید تزریق را انجام دهید.سرنگ را خارج کنید پنبه الکی را روی محل تزریق بگذارید، می توانید به آهستگی محل تزریق را ماساژ دهید.

تزریق زیرجلدی

تزریق زیر جلدی چیست و چرا استفاده می شود؟ همان طور که در دوره‌ تزریقات گفته شد تزریق زیر جلدی جهت تزریق بسیاری از داروها از جمله انسولین، مورفین و هروئین و… استفاده می شود. بافت زیر جلدی یک بافت همبند غنی از بافت چربی با خونرسانی کم بوده و به همین دلیل معمولاً سرعت جذب دارو در آن طولانی تر از عضله است. هدف از تزریق زیر جلدی، جذب آرام دارو و با حجم تزریق محدود می باشد. این روش جهت تزریق داروهایی مانند انسولین که باید در بافت چربی به‌طور تدریجی جذب شود، روش ایده‌آلی بوده که با کمترین درد، امکان تکرار چندین نوبت تزریق را برای بیمار فراهم می کند.

نحوه تزریق زیر جلدی

پوست را میان انگشتان خود به سمت بالا بکشید. ورود سوزن به بافت سریع و تزریق دارو را آهسته انجام دهید. از ماساژ دادن محل تزریق در استفاده از دارو هایی مانند انسولین و هپارین جدا خودداری کنید.!!! به این علت که سرعت جذب دارو بالا رفته و سبب ایجاد التهاب پوستی می شود.

محل مناسب تزریق زیرجلدی در بدن

1 -پشت بازوها(بخش خارجی بازو)
2 -روی ران ها
3 -روی باسن
4 -ناحیه پهلوها
5 -دور ناف به فاصله 4 انگشت از ناف به سمت پهلو ها

تزریق درون جلدی

همان طور که در دوره‌ تزریقات گفته شد از تزریقات داخل جلدی برای تست های آلرژیک برخی از واکسیناسیونها و نیز بررسی پاسخ سیستم ایمنی استفاده می شود و معمولا سرنگهای یک میلی لیتر مدرج (نظیر سرنگ توبرکولین) با سر سوزنهای نمره ۲۵ تا ۲۷ بکار برده می شود و اکثرا در سطح فلکسور ساعد (حدود ۱۰ سانتیمتر پایینتر از شیار آرنج) تزریق انجام می شود .

نحوه تزریق درون جلدی

پوست محل تزریق را با الکل پاک کنید و سپس سوزن با زاویه ۱۵ درجه و به میزان ۲ تا ۳ میلیمتر داخل درم شده و آنگاه دارو (معمولا ۰٫۱ میلی لیتر) را به آرامی تزریق کنید به طوریکه به صورت یک عدس برآمده شود. در پایان بدون ماساژ سوزن خارج می شود و یک دایره به قطر یک سانتیمتر دور آن کشیده و ساعت و تاریخ تست را یادداشت کنید.

تزریق وریدی

گاهی لازم است دارو سریع تر در بدن بیمار اثر کند پس تزریق به روش وریدی اتفاق می افتد. داروهایی مانند هیوسین کتولاک باعث سرگیجه و افت فشار می شوند، دگزا پس از تزریق در بدن باعث خارش قسمت هایی مثل بازو ران و زیر بغل می شود. پس همیشه قبل از انجام تزریق توضیحات داده شده روی داروها را مطالعه فرمایید و به کلمه تزریق آهسته دقت کنید. اتفاقات گفته شده از عوارض تزریق به صورت وریدی می باشند دقت داشته باشید بعضی از دارو ها باعث ایجاد شک در بدن می شوند و باید حتما به آهستگی تزریق شوند.

نحوه تزریق وریدی

در ابتدا تورنیکه را 10 الی 15 سانتی متر بالاتر از محل تزریق ببندید. سپس دست را پایین تر از سطح قلب قرار دهید تا رگ ها برجسته تر شوند و در مرحله ی بعد با دو انگشت یا به روش بشقابی به محل تزریق ضربه بزنید تا رگ ها مشخص شوند. با پنبه الکی محل تزریق به صورت دورانی استریل کنید و پنبه نزدیک خود نگهدارید.برای تزریق وریدی زاویه تزریق بسیار مهم است و حتما باید به این نکته دقت کنید که زاویه تزریق 25 الی 30 درجه باشد. رگ را انتخاب کنید و دست خود را برای تزریق در زاویه گفته شده نگهدارید.

به یاد داشته باشید که فقط باید نوک سوزن را وارد رگ کنید. به محض ورود سوزن کمی سرنگ را به داخل بکشید و به محض ورود کمی خون به داخل سرنگ تورنیکه را باز کنید و تزریق را به آهستگی انجام دهید. پس از اتمام محتوای سرنگ پنبه الکی را روی سوزن و محل تزریق بگذارید و آرام آرام سوزن را خارج کنید.

سرم تراپی

بهترین عروق برای رگ گیری عروق دست و ساعد هستند. بهتر است به دلیل خطر ترومبوفلبیت از عروق پا برای رگ گیری استفاده نکنید . فقط می توانید برای رگ گیری اطفال از عروق پا  استفاده کنید. از لمس نقاط دردناک اجتناب کنید. از ورید مناسب و بزرگ برای کاتتر مخصوص آن استفاده شود. از رگ گیری در محل پایین تر از محل قبل از محل کاتتر قبلی خودداری شود. زیرا باعث نشت مواد از این محل وجود دارد.

چگونه رگ گیری و تزریق سرم انجام دهیم؟

ابتدا دستکش بپوشید و از محافظ چشم و ماسک استفاده کنید. ورید مناسب را انتخاب نمایید. با آب و صابون محل رگ گیری را به خوبی بشویید، اگر موی دست بلند است، کوتاه کنید. از سوزن فلزی تیز یا آنژیوکت برای سوراخ کردن ورید استفاده کنید. محل رگ گیری را مشخص کرده و تورنیکت را 10-15 سانتی متر بالاتر از آن محل ببندید. به بیمار بگویید دست خود را مشت کند تا رگ بیمار راحت تر پیدا شود. نبض را بررسی کنید، چرا که جریان خون وریدی نباید قطع شود.

کاتتر را با زاویه ی 10- 30 درجه درون رگ نمایید. برای اینکه بدانید کاتتر وارد رگ شده ، خون باید وارد آنژیوکت شده باشد و باید زاویه ورود آنژیوکت را کم کنید. با استفاده از دست غیر غالب 3 سانتی متر بالای محل رگ را فشار داده و کاتتر را ثابت کنید سپس تورنیکت را شل کرده و سر سوزن را بیرون بکشید و دیگر درپوش سر سوزن را نگذارید. آنژیوکت را با چسب فیکس کنید.

رگ گیری با آنژیوکت

در قسمت قبل دوره‌ تزریقات نقاط قابل رگ گیری، شرایط و مراحل آن را توضیح دادیم، در این قسمت انواع آنژیوکت و قراردادن آن در محل مناسب را بازگو خواهیم کرد.

انواع آنژیوکت و کاربردهای آن

بنفش سایز 26 : کوچک ترین سایز آژیوکت است و برای نوزادان استفاده می شود.
زردسایز 24 : برای کودکان استفاده می شود.
آبی سایز 22: سرم تراپی
صورتی: سایز 20
سبز سایز18 خاکستری سایز 16 و آجری سایز14: برای فرآوره های خونی استفاده می شوند.

نحوه رگ گیری با آنژیوکت

لوازم مورد نیاز برای رگ گیری با آنژیوکت شامل: تورنیکه ، آنژیوکت، هپارین لاک ،چسب آنژیوکت ، پنبه الکل می باشد

توجه داشته باشید در رگ هایی مانند دست و ساعد پایین تر از سطح قلب هستند عکس جهت قلب و رگ هایی مانند رگ ژگولار سر را به پایین شیب کرده و در جهت قلب سوزن را وارد بدن میکنیم. در ابتدا از بیمار بخواهید چندین بار مشت خود را باز و بسته کند. یا با دو انگشت روی محل تزریق ضربه بزنید تا رگ ها برجسته شود. در رگ گیری شما باید از پایین ترین رگ شروع کنید. پنبه را به صورت دورانی روی محل تزریق بکشید. آنژیوکت را باز کنید. پوست را ترجیحا بکشید زاویه رگ گیری در آنژیوکت باید بین 10 الی 30 درجه باشد. قسمت پروانه ای دست را گرفته و سوزن را وارد کنید.

به محض این که آنژیوکت داخل رگ شد نیدل را خارج کنید و به آرامی قسمت پلاستیکی آنژیوکت را داخل بدن کنید. پس از این مرحله تورنیکه را از روی دست بیمار باز کنید. چسب را روی محل بچسبانید. بالای محل ورود آنژیوکت را فشار دهید دست را بالاتر از سطح قلب نگهدارید و هپارین لاک را بزنید.
در افرادی که رگ آن ها مشخص نیست از طریق لمس کردن می توانید رگ را پیدا کرده و سوزن آنژیوکت را وارد کنید.

کلام آخر

ما در تیم قدرتمند Jamshidian Healt با برگزاری دوره های آموزشی مجازی بالینی گامی در جهت بهبود وضعیت سلامت کشورمان برداشته ایم. نکته های طلایی دوره برای همه افراد جامعه کاربردی و ضروری خواهد بود. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید به سایت معتبر استاد خسرو جمشیدیان یا اینستاگرام مراجعه نماید.