سرطان بیماری شایع در جهان، سالانه افراد بسیاری را درگیر خود می‌نماید. سرطان نوعی بیماری است که از تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌های بدن ایجاد می‌شود.
سرطان چیست؟
بدن انسان از میلیون‌ها سلول ساخته شده است که همه آن‌ها دارای چرخه حیات، تولید مثل و مرگ هستند. در چرخه طبیعی سلول‌های بدن با مرگ هر سلول، سلولی جدید تکثیر و جایگزین می‌گردد. سرطان این چرخه طبیعی را مختل می‌کند و سبب رشد و تکثیر بی‌رویه سلول‌ها می‌شود. با تکثیر غیرعادی سلول‌ها، توده‌هایی به نام تومور به وجود می‌آیند، به این تومور اصطلاحاً سرطان می‌گویند. توده سلول‌های سرطانی از یک نقطه در بدن آغاز گشته و با تشخیص دیر هنگام ممکن است تمام بدن را درگیر نمایند.
علل ابتلا به سرطان
سرطان بیماری است که از تغییر عملکرد سلول‌ها پدید می‌آید. در واقع آن‌چه سبب تغییر عملکرد سلولی خواهند شد عوامل ژنتیکی هستند. تغییرات ژنتیکی معمولاً از والدین به افراد منتقل می‌شوند یا در اثر آسیب DNA در مواجهه با برخی عوامل محیطی ایجاد می‌گردند. از عوامل محیطی که منجر به جهش ژنتیکی گشته و فرد را به این بیماری مبتلا می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مواد شیمیایی مانند تنباکو، الکل، غذا و آب آشامیدنی آلوده
- عوامل فیزیکی مانند اشعه رادیواکتیو و اشعه ماوراءبنفش خورشید
- پرتوهای یونیزه مانند اورانیوم و رادون و پرتوهای اشعه ایکس (آلفا، بتا و گاما)
- عوامل بیولوژیکی مانند، ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها
- ویروس‌های هپاتیت B و C، ویروس سارکوم و ویروس اپشتین بار (HPV,EBV)
- ترکیبات شیمیایی مانند بنزن، آزبست، نیکل، کادمیوم، وینیل کلرید، بنزیدین و آلفاتوکسین
علل افزایش دهنده ابتلا به سرطان
هر عاملی که عملکرد طبیعی سلول‌ها در بدن را تبدیل به عملکردی غیرطبیعی کند، از علل ابتلا به این بیماری برشمرده می‌شود. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم:
- سن بیمار: کودکان و سالمندان به علت ضعف در سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت‌های مزمن آسیب پذیر هستند.
- جنسیت: این بیماری در مردان بیشتر از زنان اتفاق می‌افتد.
- ارث
- منطقه جغرافایی زندگی: زندگی در نزدیک نیروگاه‌ها به دلیل وجود مواد آلاینده شیمیایی و همچنین زندگی در مناطقی که اغلب روزهای سال از تابش شدید آفتاب برخوردارند.
- پارازیت‌ها: پارازیت‌ها و امواج ساطع شده در محیط.
- شغل: در مشاغل پرخطری که افراد با مواد آلی و شیمیایی سر و کار دارند.
- سبک زندگی و رژیم غذایی: چاقی، نداشتن تحرک کافی، مصرف زیاد فست فودها و غذاهای تراریخته و عدم استفاده از میوه و سبزیجات.
- استرس: استرس سبب ضعف سیستم ایمنی بدن و بالا رفتن خطر ابتلا به این بیماری می شود
به‌طور کلی، تعیین دلیل اولیه ابتلا به این بیماری تقریباً غیرممکن یا دشوار خواهد بود، اما دلایل ذکر شده، از عوامل عمده ابتلا به این بیماری شناخته شده‌اند. مسئله مهم این بوده که اکثر افراد ممکن است در معرض فاکتورهای ابتلا به این بیماری قرار گیرند. سیستم ایمنی قوی یا نبود محرک کافی برای عملکرد ژن‌ها، از ابتلا به سرطان در این افراد جلوگیری می‌کند.
مهم ترین علائم سرطان کدام است؟
هر سرطا ن باتوجه به بافت درگیرکننده با علائم و نشانه‌هایی همراه است. علائم کلی ابتلا به این بیماری عبارتند از:
- تغییر در عادات دفع روده‌ای
- زخمی که بیشتر از دو هفته طول بکشد و با روش‌های معمول درمان نشود.
- خونریزی یا ترشح غیرطبیعی که در هر جای بدن اتفاق افتد.
- سوءهاضمه یا اشکال در بلع، تهوع و استفراغ
- تغییرات آشکار در خال‌ها و زگیل‌ها
- پیدایش توده یا ضخامت در بدن، به خصوص در ناحیه غدد لنفاوی و پستان‌ها
- تغییر در الگوی سرفه
- کاهش وزن شدید و ناگهانی
- تب و تعریق شبانه
شایع ترین سرطان ها و علائم آن ها
در بین تمام سرطا ن‌ها، سرطان سینه، خون، ریه، پروستات، پوست و کبد جزء شایع‌ترین آن‌ها هستند. در زیر به هر کدام به طور مجزا خواهیم پرداخت.
